آواز مایه(بیات ترک)3
آواز مایه یا همان بیات ترک از آوازهای شاد پنجگانه و بقولی هفتگانه آواز اصیل ایرانی است.
آواز مایه به نظر استادعسگری از سه گاه و چهار گاه زیباتر و قویتر است.
در این پست به یکی از گوشه هائي که داراي ريتم میباشد ولي فقط در يک آواز ویا گوشه خاص اجرا مي شود ، مانند خسته یا شهابی اشاره میکنیم.
در مورد گوشه شهابی وجه تسمیه ای دارد که در ذیل به ذکر آن می پردازیم:
استاد صبا با خواننده ای به اصطلاح آماتور به نام شهاب از اهالی اصفهان طرح دوستی داشت، او بلند قد، فربه و دارای صورتی خوش بود و دو بیتی های بابا طاهر را بدین نحو که استاد در کتاب ردیف خود نت نموده اند می خواند به این مناسبت، "شهابی" نام نهاده اند.
البته مرحوم استاد آقا ضیاء استاد جناب حاتم عسگری نام این گوشه را خسته نامیدند و معتقد بودند که فردوسی نیز در اشعارش از این گوشه نام برده ، حتی در یکی از ابیات فردوسی کلمه خسته ترک آمده است.
از دیگر گوشه ها ی ریتمیک میتوان به رامکلي در ابوعطا ، ليلي مجنون و بختياري در همايون ، سوز و گداز در اصفهان ، و مهرباني در بيات ترک و ... اشاره نمود که به موقع در مورد آنها هم مطالبی خدمت شما ارائه خواهم نمود.
در ادامه به معرفی دور یا شعبه خسته از آواز بیات ترک میپردازیم :
امروزه گوشه خسته به گوشه شهابی معروف است.
توضیحات تفضیلی را از زبان استاد بشنوید:
آواز خسته ، بیات ترک با صدای استاد حاتم عسگری بهمراه سه تار علیرضا راستین:
مقدمه خسته:
خدا را سوی مشتاقان گاهی
پیاپی گر نباشد گاهگاهی
نغمه خسته و اشاره به دشتی:
نگاهی کن به امیدی که داری
که دارم از تو امید نگاهی
پرده فیلی خسته:
رقیبا امشب از من بر حذر باش
که خواهم سوخت عالم را به آهی
مرجع:
در محضر استاد عسگری میان برنامه ردیف آوازی
برنامه نیستان- رادیو فرهنگ-۷/۱۰۶ موج fm
تا نوبتی دیگر
خدانگهدار
بشنو از این پرده و بیدار شو : پرده زمان یکی از شعبات آوازی در دستگاه ماهور قدیم ( از شعبات عشاق براساس دورهای عبدالقادر مراغه ای ) میباشد . قدمت این شعبه به قبل از ابداع ردیف امروزی بر می گردد.آواز پرده زمان در آلبوم ردیف جامع آوازی ماهور - توسط استاد حاتم عسگری فراهانی به همراهی سه تار دکتر داریوش صفوت روایت شده است .